Skip to Main Content
Universiteitsbibliotheek – LibGuides

Biologie: Academisch Schrijven: Bronnen evalueren en Literatuurbeheer

Informatievaardigheden voor biologen in drie werkcolleges

Het beheer van gevonden literatuur

LiteratuureluurJe hebt nu gericht leren zoeken naar relevantie informatie in verschillende systemen. Zoals je waarschijnlijk hebt gemerkt is het aanbod aan informatie erg groot. Een simpele search levert je duizenden resultaten op. Nadat je je zoekopdracht hebt verbeterd en vooral nog relevante informatie vindt (als het goed is) ga je nu bekijken of deze resultaten ook betrouwbaar zijn. Wat heb je precies gevonden, wie heeft het geschreven en gepubliceerd en wat vinden anderen daarvan?

Via de verschillende subpagina's ga je je eigen gevonden bronnen evalueren. Hoe relevant het ook lijkt, als de inhoud niet te vertrouwen is, is het beter om het niet te gebruiken voor je eigen werk.

 


Als laatste leer je een referentie-managment-programma gebruiken. Hiermee kun je je artikelen eenvoudig opslaan, een voor een, of meerdere tegelijk, direct vanuit je browser. Je kunt kiezen uit verschillende programma's en als je er al een gebruikt is dat ook prima. Via de universiteitsbibliotheek vind je het meeste informatie over Proquest/Refworks, dus als je er nog niks vanaf weet is het makkelijk daarmee te beginnen.

Hoe bepaal je de relevantie van bronnen

klik voor maker van deze animatie

Stel jezelf de volgende vragen om te bepalen of een bron relevant is:

  1. Helpt de bron bij het beantwoorden van je hoofdvraag/deelvragen?
  2. Beantwoordt je bron je gehele vraag/deelvraag of slechts een aspect ervan?
  3. In welke mate stemt de hoofdvraag van je gevonden bron overeen met je eigen vragen?
  4. Hoe sterk lijkt het onderzoeksobject of de analyse-eenheid in het gevonden stuk op die in jouw paper/thesis? Het onderzoeksobject kan een periode zijn, of een persoon, een groep, een gebied, een stof, een ziekte, een proces etc..
  5. Is de context van het onderzoeksobject hetzelfde als in jouw geval?
  6. Wannneer is het stuk gepubliceerd en wanneer is het onderzoek waarover wordt geschreven uitgevoerd?

Bedenk dat je slechts zelden een bron vindt die je hoofd- en deelvragen geheel beantwoordt en die verslag doet van exact hetzelfde onderzoek of probleem als waar jij mee bezig bent.

OPDRACHT: Bronnen evalueren

Je gaat in dit onderdeel criteria leren toepassen voor het evalueren van de wetenschappelijkheid van publicaties. 

  1. Je begint met te bekijken met wat voor soort publicatie je te maken hebt (dat kan dus ook over websites gaan!), en of de publicatie relevant voor je is. Lees hiervoor de onderdelen 'Status internet' en 'Hoe bepaal je de relevantie van bronnen'.
  2. Daarna moet je beoordelen hoe wetenschappelijk de publicatie is . Er zijn allerlei criteria om de kwaliteit van publicaties te beoordelen. Lees hiervoor het onderdeel 'Zoekresultaten evalueren op wetenschappelijkheid'

Over de plaats van Wikipedia in het informatielandschap ten slotte kun je meer lezen in het onderdeel 'What about Wikipedia'.

De rest van dit onderdeel bestaat uit praktische opdrachten rond het beoordelen van publicaties:

  • de status van het artikel
  • de status van de auteur
  • de status van het tijdschrift

 

Hoe bepaal je de wetenschappelijkheid van bronnen?

Bij het bepalen van de kwaliteit en wetenschappelijkheid van bronnen kun je uitgaan van drie soorten controle:

  1. Controle door anderen, voorafgaand aan publicatie
    • redactie: redacties van wetenschappelijke tijdschriften zijn strenger dan die van niet-wetenschappelijke tijdschriften
    • uitgever: sommige uitgevers geven alleen wetenschappelijke boeken uit
    • peer review: sommige tijdschriften en uitgevers vragen experts vooraf publicaties (blind) te beoordelen
    • zoekmachine/online bibliografie: sommige zoekmachines nemen alleen artikelen uit hoogwaardige, peer reviewed, tijdschriften op (Scopus en Web of Science bv.)
    • financier: sommige tijdschriften vereisen dat bij onderzoek wordt aangeduid wie het gefinancierd heeft (bv. bij artikelen over tests van nieuwe medicijnen)
  2. Controle door anderen, achteraf
    • besprekingen (bij boeken): hoe zijn de recensies over het boek?
    • citaties (vooral bij artikelen:): wordt het stuk vaak geciteerd (rekening houdend met de publicatiedatum) en vooral: wat wordt er over gezegd?
  3. Controle door jezelf
    • aanduiding van auteur en datering van de tekst (vooral bij webpagina's)
    • affiliatie van de auteur: de werkkring geeft soms wat extra zekerheid over wetenschappelijk niveau, bijvoorbeeld als de auteur bij een universiteit werkt
    • gebruik van bronnen uitgegeven door wetenschappelijke uitgevers
    • aanduiding doelgroep (vooral bij websites en rapporten)
    • aanwezigheid van expliciete vraagstellingen en conclusies
    • aanwezigheid van een verantwoording van de gebruikte methode: hoe heeft men het onderzoek aangepakt, waar komen gegevens vandaan?
    • aanwezigheid voldoende en hoogwaardige literatuurverwijzingen of noten: op welke inzichten baseert men zich?
    • het niveau van het taalgebruik