Schrijfwijzer voor Moderne Talen: Onderzoeksopzet

In een onderzoeksopzet werk je het plan uit voor een onderzoek dat je gaat uitvoeren. Dit plan vormt de leidraad voor de uitvoering en rapportage van je onderzoek. Centraal in een onderzoeksvoorstel is de probleemstelling. Een goede probleemstelling vormt het raamwerk van elk wetenschappelijk onderzoek. In principe komt elke probleemstelling voort uit een specifieke vraag die je over een bepaald fenomeen of proces wilt stellen en een idee van wat het antwoord op je vraag zou kunnen zijn. Jouw interesse in het fenomeen en de probleemstelling vormen het vertrekpunt voor het uitwerken van een onderzoeksopzet.

Schrijf voordat je aan de daadwerkelijke opzet begint je voorlopige probleemstelling en hypothese op een kladje en ga daarna je probleemstelling uitwerken. Aan de hand van het onderstaande stappenplan kun je tot een goede probleemstelling komen:

1. Wat ga je precies onderzoeken? Wat is het specifieke fenomeen waar je je inzicht in wilt vergroten? Aan de hand van welke specifieke casus ga je dat doen?
2. Waarom wil je dit onderzoek verrichten? Wat is je motivatie? Wat voegt het onderzoek toe aan bestaande wetenschappelijke inzichten en wat is eventueel het maatschappelijke belang ervan, kortom: wat is de wetenschappelijke en de eventuele maatschappelijke relevantie van jouw onderzoek?
3. Binnen welk kader wil je het onderzoeken? Hoe is jouw vraag ingebed in een breder wetenschappelijk debat? Vanuit welk perspectief ga je het fenomeen benaderen? Welke wetenschappelijke theorieën of modellen kies je als uitgangspunten voor je onderzoek die je helpen het fenomeen te beschrijven en analyseren, en de resultaten hiervan te interpreteren en verklaren?
4. Hoe ga je aan de slag? Hoe genereer je aan de hand van een wetenschappelijk verantwoorde methode gegevens en hoe analyseer en interpreteer je deze om antwoorden op je vraagstelling te verkrijgen en je hypothese te toetsen?
5. Welke specifieke vraag stel je? Welke deelvragen vloeien daar uit voort? En welke hypotheses vormen de leidraad van je onderzoek? Welk antwoord denk je door middel van je onderzoek op de specifieke vraagstellingen te kunnen geven?

Een onderzoeksopzet is in feite niets anders dan het vertalen van een abstract onder­zoeksthe­ma naar iets wat concreet onderzoekbaar is. Het helpt je de mogelijkhe­den en beperkin­gen van het onder­zoek te doorgronden. Een onderzoeksopzet schrijf je ter voorbereiding op een onderzoek. Het zorgt ervoor dat er een gedegen plan ligt voor het onderzoek en biedt je houvast tijdens de uitvoering en verslaglegging van je onderzoek.

In de bibliografie staat de literatuur opgesomd die je gebruikt hebt ter oriëntatie op het thema en de uitwerking van de onderzoeksopzet. Beperk je tot die titels die relevant zijn en die je ook aantoonbaar gebruikt hebt. Zorg ten slotte dat je literatuurverwijzingen in overeenstemming zijn met de in de opleiding gehanteerde bibliografische conventies.