Literatuuronderzoek Biologie: Bronnen evalueren

Wanneer is een bron relevant?

• Hij helpt bij het beantwoorden van een (deel-)vraag

• De hoofdvraag van de bron stemt overeen met je eigen vragen, tenminste ten dele

• De bron gaat over een vergelijkbaar onderzoeksobject als jouw vraag. Het onderzoeksobject kan van alles zijn: een periode, persoon, groep, gebied, stof, ziekte, proces etc.

• De context van het onderzoeksobject in de bron is vergelijkbaar met jouw geval

• De bron is niet achterhaald 

Hoe beoordeel je of een bron wetenschappelijk is?

Er zijn drie vormen van beoordeling:

1. Beoordeling vooraf, door deskundigen: PEER REVIEW
   • redactie: is bij wetenschappelijke tijdschriften strenger dan bij niet-wetenschappelijke tijdschriften
   • peer review: veel wetenschappelijke tijdschriften vragen deskundigen een (blind) oordeel over een manuscript
   • zoeksysteem: wetenschappelijke zoeksystemen nemen vaak alleen artikelen op uit hoogwaardige, peer reviewed, tijdschriften
   • financier: sommige tijdschriften vereisen dat bij onderzoek wordt aangeduid wie het gefinancierd heeft (bv. bij artikelen over medicijntests)


2. Beoordeling achteraf, door deskundigen: CITATION
   • citaties: wordt het stuk vaak geciteerd (rekening houdend met hoe lang het al beschikbaar is)
   • (boek)besprekingen: zijn de recensies positief?


3. Beoordeling achteraf, door jezelf:  CRITICAL APPRAISAL
   • aanduiding van auteur en datering (vooral bij webpagina's)
   • affiliatie van de auteur: de werkkring geeft soms wat extra zekerheid over wetenschappelijk niveau, bijvoorbeeld een (gerenommmeerde) universiteit of belangrijk onderzoeksinstituut
   • doelgroep: voor wie is de publicatie bedoeld?
   • helderheid: zijn vraagstelling en conclusies expliciet vermeld?
   • verantwoording van de gebruikte methode: hoe heeft men het onderzoek aangepakt, waar komen gegevens vandaan?
   • literatuurverwijzingen: op welke inzichten baseert men zich?
   • het niveau van het taalgebruik en tekstverzorging

Welke bronnen hebben de grootste 'bewijskracht'?

Een Meta-analyse of goed uitgevoerde Systematic Review heeft in principe de hoogste bewijskracht.

Critically Appraised Topics zijn qua opzet vergelijkbaar met Systematic Reviews, maar minder uitgebreid; mits zorgvuldig uitgevoerd is de bewijskracht goed.

De bewijskracht van individuele studies varieert met het type studie: het beste zijn Randomized Controlled Trials maar die zijn vaak alleen beschikbaar voor therapeutische vragen.

Cohort studies zijn minder geschikt voor beantwoording van klinische vragen.

Richtlijnen (niet in bovenstaande figuur genoemd) zijn doorgaans ook betrouwbaar: ze zijn vaak een combinatie van Evidence-Based aanbevelingen en Expert Opinion.