Als je eenmaal weet in welke zoeksystemen je wilt gaan zoeken kun je daadwerkelijk aan de slag met je zoektocht naar geschikte bronnen. Hierbij kun je diverse zoekmethodes gebruiken.
Kies je voor zoeken op onderwerp (mbv zoekwoorden in een database) dan zijn er meerdere zoektechnieken die je kunt gebruiken, zie ook de box Meerdere operatoren tegelijk gebruiken.
In de andere boxen vind je tips om je zoekresultaat aan te passen als het niet voldoet aan je verwachtingen.
Voor een effectieve zoekstrategie kun je jezelf 4 vragen stellen:
1. Wat zoek ik?
a. Over welk onderwerp zoek je informatie?
b. In welk type document kun je die informatie vinden?
Formuleer dan een goede zoekvraag met de meest geschikte zoektermen.
2. Waar zoek ik?
Kies de geschikste databank/catalogus/website en die keuze is weer afhankelijk van het antwoord op vraag 1a en b. De bibliotheek geeft per vakgebied toegang tot zoeksystemen.
3. Hoe zoek ik?
a. Zoek efficiënt: gebruik relevante zoektermen in de juiste combinatie en benut de functionaliteit van de databank/zoekmachine;
b. Er zijn verschillende zoekmethodes. De bibliografische/systematische methode (met zoektermen zoeken in wetenschappelijke zoekmachines) en de sneeuwbal/citatiemethode (uitgaan van iets wat je al hebt) zijn de belangrijkste. Hoe je deze methodes precies kunt inzetten, hangt af van de mogelijkheden die het zoeksysteem biedt.
In de LibGuide Zoekstrategie lees je meer over het opzetten van een zoekstrategie.
4. Hoe selecteer/beoordeel ik?
a. Geeft de gevonden informatie antwoord op je onderzoeks(deel)vraag en
b. Is de kwaliteit van deze informatie goed?
Ga voor antwoorden op deze vragen naar de LibGuide Bronnen evalueren.
Een voorwaarde voor succesvol zoeken is het gebruiken van de juiste zoektermen.
Meestal maak je gebruik van Engelstalige zoekwoorden (de meeste databases en zoekmachines zijn gericht op het Engelse taalgebied). Wil je ook Nederlandstalig materiaal vinden (met Nederlandstalige zoekwoorden) dan kan je het beste zoeken in Google Scholar of WorldCat.
Denk bij het vinden van zoekwoorden ook aan alle verschillende soorten termen:
Denk bij elk van deze termen ook aan:
Je hoeft niet alle zoekworden zelf te verzinnen. Maak vooral goed gebruik van de woorden die gebruikt zijn in relevante artikelen die je al gevonden of gekregen hebt.
In de speciale LibGuide Zoekstrategie vind je meer over zoektermen bedenken.
Als je in een zoekactie meer dan één zoekterm gebruikt, zoeken de meeste zoekmachines naar documenten waar alle genoemde termen in voorkomen. Wil je zoektermen op een andere manier combineren? Dan moet je dat zelf aangeven met zogenaamde operatoren. Deze manier van zoeken wordt ook wel Booleaans zoeken genoemd (naar George Boole).
De operatoren die je meestal kunt gebruiken zijn:
Je kunt operators combineren, net zoals in wiskundige vergelijkingen. ‘AND’ gaat voor, behalve als je haakjes gebruikt om woorden die bij elkaar horen te groeperen:
(youth OR adolescent* OR "young adults") AND (bully* OR "peer harassment")
LET OP! Operatoren en wildcards kunnen verschillen per zoeksysteem.
Andere zoektechnieken die je kunt gebruiken:
Net als in wiskundige vergelijkingen is het mogelijk om operatoren te combineren. In het kort komt het er op neer dat je alle zoektermen (synoniemen, spelwijzen, afkortingen etc) die bij één bepaald onderdeel van je zoekvraag horen onderling combineert met OR en tussen haakjes bij elkaar zet, bijvoorbeeld:
(youth OR adolescents OR children)
Deze verzameling termen kan je dan weer met een AND relatie koppelen aan een andere verzameling of term, bijvoorbeeld:
(youth OR adolescents) AND (dyslexia OR "reading disorder")
Achter de schermen:
In de zoekstring ‘youth OR adolescents AND dyslexia’ zal het systeem zoeken op het woord ‘youth’ of de combinatie ‘adolescents AND dyslexia’. Terwijl als je haakjes gebruikt zoals bij ‘(youth OR adolescents) AND dyslexia’ het systeem zal zoeken op zowel ‘youth AND dyslexia' als 'adolescents AND dyslexia'.
​Systematisch zoeken is met zelfgekozen zoektermen gaan zoeken in zoekmachines of databases die literatuur op een bepaald vakgebied (of in meerdere/alle vakgebieden tegelijk) doorzoekbaar maken (maar let op niet altijd zijn die bronnen ook voor jou toegankelijk), met de bedoeling zo veel mogelijk literatuur op dat onderwerp te vinden.
Sneeuwbalmethode: je zoekt op basis van een geschikt artikel dat je al gevonden hebt. Dus je zoekt bijvoorbeeld andere artikelen van diezelfde auteur of op trefwoorden die je in dat artikel tegen komt. Meest voorkomend is het zoeken in de literatuurlijst van een artikel dat je als geschikt beoordeeld hebt. Dit sneeuwbalzoeken gaat terug in de tijd naar oudere publicaties.
Citatiezoeken: hierbij zoek je bij een artikel op in welke andere artikelen dit artikel geciteerd wordt, bekijk je die artikelen en ga je (indien mogelijk) ook daarvan kijken wie dit artikel geciteerd heeft, etc. Dan ga je vooruit in de tijd naar nieuwere artikelen. Hou er wel rekening mee dat een recent gepubliceerd artikel nog geen of weinig citaties kan hebben. Citatiezoeken doe je in speciale citatieindexen als Web of Science en Scopus, maar het kan ook in Google Scholar.
Zoek meer artikelen van dezelfde auteur: een auteur publiceert vaker over hetzelfde onderwerp. Zoek de auteur eens op in verschillende databases of in Google (profielpagina, ResearchGate).