In Nederland maakt de regering wetten in samenwerking met de Tweede en Eerste Kamer. Een wet begint met een wetsontwerp (voorstel van wet) en eindigt met publicatie in het Staatsblad. Daartussen ligt een vast aantal stappen die alle wetsvoorstellen moeten doorlopen: de 'gang van een wet'. Alle schriftelijke stukken die daarbij worden uitgewisseld tussen regering en parlement vormen de parlementaire geschiedenis van de wet .
Als ministers of staatssecretarissen iets wettelijk willen regelen, geven zij hun ambtenaren opdracht om een wetsvoorstel te maken. Om draagvlak te krijgen voor het wetsvoorstel, overleggen ambtenaren soms eerst met mensen voor wie de wet bedoeld is. Bijvoorbeeld via internetconsultatie. Ook schrijven ze een Memorie van Toelichting waarin het hoe en waarom van het wetsvoorstel wordt uitgelegd. In het geval dat een wetsontwerp door een of meer leden van de Tweede Kamer wordt opgesteld, wordt gesproken van een initiatiefwetsvoorstel. Voordat een wetsvoorstel voor behandeling naar de Tweede en Eerste Kamer gaat, wordt advies gevraagd aan de Raad van State.
Uitvoeringsregelingen
Wetten regelen vaak alleen de hoofdlijnen van een bepaald onderwerp. In de wet wordt dan aangegeven dat bepaalde details in uitvoeringsregelingen kunnen worden uitgewerkt. Deze uitvoeringsregelingen zijn net als wetten 'algemeen verbindende voorschriften', maar niet onderworpen aan goedkeuring door het parlement. Er zijn verschillende soorten uitvoeringsregelingen. De wet
De parlementaire geschiedenis van een wet is terug te vinden in de 'kamerstukken', ook wel aangeduid als 'parlementaire documenten' of 'officiele publicaties'.
De Kamerstukken bevatten alle schriftelijke stukken die regering en parlement uitwisselen bij de behandeling van een wetsvoorstel. Ieder Kamerstuk krijgt een dossiernummer, ook wel kamerstuknummer genoemd en behoudt tijdens de gehele parlementaire behandeling hetzelfde nummer.
Binnen het kamerstuknummer wordt de volgorde van de stukken aangegeven met aansluitende volgnummers. Zo heeft de Memorie van Toelichting behorend bij een wetsvoorstel altijd volgnummer 3.
De kamerstukken vanaf 1995 zijn digitaal beschikbaar via de website Overheid.nl - parlementaire documenten of de databank OpMaat - Officiele publicaties. De parlementaire stukken van 1814-1995 zijn via Overheid.nl - Zoeken in historische publicaties digitaal beschikbaar.
Staatsblad
De Grondwet schrijft voor dat wetten en koninklijke besluiten waarbij algemeen verbindende voorschriften worden vastgesteld, worden gepubliceerd in het Staatsblad (digitale versie vanaf 1995). Het Staatsblad 1816-1995 is op papier aanwezig in de collectie Jurisprudentie- en wetgevingsverzamelingen (JUR) op de 2e verdieping van de UBB.
Verwijzingen
Het Staatsblad begint elk jaar met een nieuwe nummering. Wanneer je een verwijzing naar de vindplaats in het Staatsblad maakt is het essentieel om zowel het jaar als het publicatienummer te noemen.
Voorbeeld: Stb. 2011, 368
Staatscourant
Alle overige algemeen verbindende voorschriften van het Rijk worden gepubliceerd in de Staatscourant (digitale versie vanaf 1995). De Nederlandse staatscourant 1814-1995 is op microfiche aanwezig in de collectie Micromateriaal van de UBU.
Verwijzingen
Tot juli 2009 werd de Staatscourant per jaar per editie genummerd. Vanaf juli 2009 heeft iedere bekendmaking een eigen nummer. Deze opeenvolgende nummering begint ieder jaar opnieuw bij 1. De verwijzing naar een bekendmaking is: Stcrt. jaar, nummer.
Voorbeeld: Stcrt. 2009, 789.
Authentieke versie
Het Staatsblad, Staatscourant en Tractatenblad worden met ingang van 1 juli 2009 als pdf-bestanden uitgegeven. De op officielebekendmakingen.nl (onderdeel van overheid.nl) aangeboden pdf-bestanden van deze bladen vormen de formele bekendmakingen in de zin van de Grondwet. Voor publicaties van vóór deze datum geldt dat alleen de in papieren vorm uitgegeven bladen formele status hebben; de op officielebekendmakingen.nl (onderdeel van overheid.nl) aangeboden elektronische versies daarvan worden bij wijze van service aangeboden.
Betekenis en uitleg van een wetsartikel door een deskundige aan de hand van verwijzingen naar parlementaire behandeling, jurisprudentie en literatuur.
Belangrijke commentaren:
Met Linktool is het makkelijk om een goede en langdurig geldige verwijzing en/of hyperlink te maken naar een artikel van een wet, een Kamerstuk of een rechterlijke uitspraak.
De Leidraad voor juridische auteurs geeft richtlijnen voor het maken van verwijzingen en bronvermeldingen naar wetgeving en jurisprudentie.
De Grondwet is de hoogste Nederlandse wet en kwam in 1814 tot stand. De huidige tekst en indeling van de Grondwet dateert uit 1983. In de Grondwet staan alle regels voor onze staatsinrichting en onze grondrechten.
Wetenschappelijk commentaar op de Nederlandse Grondwet : Nederland Rechtsstaat (Tilburg Law School)
In 1954 kwam het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden tot stand. Het Statuut regelt de staatkundige relatie tussen de landen Nederland, Aruba, Curaçao en Sint Maarten. In het Statuut staat dat de landen zelfstandig hun eigen aangelegenheden behartigen en samen de koninkrijksaangelegenheden verzorgen.
De Nederlandse Grondwet en de Staatsregelingen van Aruba, Curaçao en Sint Maarten zijn ondergeschikt aan het Statuut.
Rijkswetten
Een rijkswet geldt meestal voor het gehele Koninkrijk, dus de landen Nederland, Aruba, Curacao en Sint Maarten tezamen. De figuur van een rijkswet is in de eerste plaats bedoeld voor koninkrijksaangelegenheden. Welke onderwerpen dat zijn, wordt in het Statuut geregeld. Rijkswetten worden gepubliceerd in het Staatsblad.
Wetgeving na 10-10-2010
Sinds 10-10-2010 maken de eilanden Bonaire, Sint Eustatius en Saba (BES) als openbare lichamen deel uit van Nederland. De Nederlandse wetgeving is in beginsel voor de BES-eilanden van toepassing. Echter de oude Nederlands-Antilliaanse wetgeving is, soms met enige aanpassingen, blijven gelden. Zo is er bijvoorbeeld een Burgerlijk Wetboek BES en een Wetboek van Strafvordering BES.
BES wetgeving is te vinden via Overheid.nl.