Voorbereidende opdracht bij Cursus Sociale problemen (200300858): Stap 2
informatie over het tijdschrift

Je gaat informatie opzoeken over de tijdschriften waarin deze artikelen zijn gepubliceerd

Noteer op het antwoordformulier beknopt de volgende informatie over het tijdschrift waarin dit artikel is verschenen

1. Is dit een algemeen of een thematisch tijdschrift? Dit herken je aan het doel van het tijdschrift en de titel van het tijdschrift.
2. Wat is het doel van het tijdschrift, zoals omschreven op haar website?
3. Wat is (in een aantal steekwoorden) het peer review proces? 

Je kunt de wetenschappelijkheid (maar niet per se ook de kwaliteit) van een tijdschriftartikel deels afleiden uit het tijdschrift waarin het is gepubliceerd. Als het goed is staat in het tijdschrift of op de site van het tijdschrift welke criteria het tijdschrift hanteert. Veel wetenschappelijke tijdschriften controleren deze via een zogenaamd peer review proces. Hiervoor wordt het artikel blind voorgelegd aan door de redactie uitgezochte deskundigen (dat kan wereldwijd zijn). Het tijdschrift waar een stuk uit komt garandeert zo een soort minimale wetenschappelijke kwaliteit. Het betekent echter niet dat artikelen uit peer reviewed tijdschriften altijd beter zijn dan die uit tijdschriften zonder peer review.

Als een (modern) tijdschrift is opgenomen in het bestand Web of Science of Scopus mag je er van uitgaan het het peer reviewed is. In andere gevallen zul je dat zelf moeten controleren op de site van het tijdschrift of in de tijdschriftenlijst.

Tijdschriften stellen soms zeer hoge eisen aan artikelen en sommige wijzen meer dan 90% van de ingediende artikelen af, voor een flink deel al voorafgaand aan de peer review. Die zogenaamde rejection rate kan een tijdschrift zelfs status geven.

Eisen die tijdschriften stellen betreffen altijd originaliteit en belang voor de (voortgang van de) wetenschap. Daarnaast zijn er veel extra eisen zoals helderheid van het betoog, taal en de juiste verwijzingen. Soms wordt ook geëist dat data openbaar worden gemaakt.

Maar let op: ook zwaar wetenschappelijke tijdschriften bevatten soms niet-wetenschappelijke stukken, zoals ingezonden brieven, boekbesprekingen, nieuws, commentaren, opinie en redactionele inleidingen. Deze zijn vaak uitgezonderd van de peer review controle. Je gaat er dus ook anders mee om als je ze gebruikt.

Peer review, het systeem waarbij collega-deskundigen van de auteur van een stuk de kwaliteit van een stuk beoordelen voordat het wordt gepubliceerd, is volgens velen een van de pijlers van de wetenschap. Redacties hebben nooit voldoende kennis om ingediende artikelen of boeken te kunnen beoordelen. Experts uit een vakgebied kunnen dat wel. Zonder te weten wie de auteur is beoordelen zij of het stuk voldoet aan wetenschappelijk normen: aangeven waar gegevens vandaan komen, logica van de analyse, verwijzen naar relevante bronnen. Daarbaast geven zij aan wat het belang van het stuk is voor de wetenschap. Het gaat bij beoodeling dus meer om de de vraag of het stuk een goede wetenschappelijke methode heeft dan om de vraag of de reviewers het eens zijn met de inhoud. Het advies aan de redactie luidt dan publicabel / publicabel met bepaalde aanpassingen / niet publicabel.

Er is veel kritiek op het peer review systeem, hoewel ook velen zeggen dat het 'het beste slechte systeem' is dat we hebben. De kritiek richt zich op:

• Traagheid: het systeem kan de snelheid van publiceren vele maanden tot meer dan een jaar vertragen
• Belangen: soms wordt de onafhankelijkheid van reviewers betwijfeld: in kleine vakgebieden of specialismen is vaak toch makkelijk te achterhalen wie de auteur is en kan men de publicatie van anderen belemmeren of eigenbelang dienen door te eisen dat de auteur naar bepaalde 'cruciale artikelen' (van reviewer) moet verwijzen
• Het systeem kost sommige veelgevraagde reviewers veel (onbezoldigde) tijd
• Sterk vernieuwend, experimenteel onderzoek en bijbehorende publicaties hebben minder publicatiekans omdat het afwijkt van de norm en dus eerder door reviewers niet publicabel zal worden genoemd
• De zeer hoge eisen die soms aan het Engels worden gesteld worden werpen een drempel op voor non-native speakers en verhinderen internationale publicatie over wellicht zeer goed onderzoek
• Aangeven van het belang voor de wetenschap is arbitrair

Er zijn sites waar wetenschappers hun ervaringen met de peer review van tijdschriften delen; het Nederlandse initiatief SciRev is er een van.

Sommige tijdschriften, zoals PLOS One (Public Library of Science One) experimenteren met nieuwe vormen van peer review. Hierbij geven reviewers alleen aan of het stuk qua methode voldoende is. De beoordeling van het wetenschappelijk belang gebeurt bij dit tijdschrift achteraf, door de lezers. Door deze methode worden veel meer artikelen veel sneller gepubliceerd.