Skip to Main Content
Universiteitsbibliotheek – LibGuides

Training bij ISW premaster Academische Vaardigheden: Zoektechnieken

Wat ga je doen

Ga op zoek naar literatuur in de zoeksystemen van jouw keuze. Maak hierbij gebruik van de informatie op deze pagina.

Bekijk het resultaat van je zoekacties. Krijg je in verschillende zoeksystemen steeds dezelfde titels of ook andere? Krijg je veel of weinig resultaat? Pas eventueel je zoekvraag aan.

Noteer je gevonden bronnen. Vermeld in welk systeem je de titels hebt gevonden en met behulp van welke zoektermen. Noteer ook zo veel mogelijk informatie over de bron (auteur, titel etc) zodat je die later makkelijk weer terug kunt vinden.

Op de volgende pagina bespreken we alternatieve methoden van zoeken naar literatuur. 

Zoektechnieken

Als je in een zoekactie meer dan één zoekterm gebruikt, zoeken de meeste zoekmachines naar documenten waar alle genoemde termen in voorkomen. Wil je zoektermen op een andere manier combineren? Dan moet je dat zelf aangeven met zogenaamde operatoren. Deze manier van zoeken wordt ook wel Booleaans zoeken genoemd (naar George Boole).

De operatoren die je meestal kunt gebruiken zijn:

  • AND: beide termen moeten voorkomen. Voorbeeld: mode AND Nederland
    visualisatie van de Boolean operator AND: twee gedeeltelijk overlappende cirkels, het overlappende gedeelte is geel, dat is wat je vind als je gebruik maakt van AND. De andere delen zijn wit, dat is wat je niet vindt..
  • OR: minimaal één van de termen moet voorkomen. Voorbeeld: mode OR trend OR hype
    visualisatie van  het gebruik van de Boolean operator OR: twee cirkels die elkaar gedeeltelijk overlappen en allebei helemaal geel zijn. Het gele gedeelte (in dit geval dus alles) is wat je vindt bij het gebruik van OR
  • NOT (of soms AND NOT): de term mag niet voorkomen. Voorbeeld: mode NOT kleding
    visualisatie van de boolean operator NOT : twee gedeeltelijk overlappende cirkels, de rechter is geel, de linker is wit, maar ook het overlappende gedeelte is wit. Het gele gedeelte (=de linkercirkel exclusief het overlappende deel) is wat je vindt bij het gebruik van NOT . De witte gedeelten vind je dus niet.
  • Exact phrase "...  ...": termen moeten samen en in exact deze volgorde voorkomen. Voorbeeld: "social media"
  • Trunceren * : door een asterisk achter de 'stam' van een woord te plaatsen zoek je op alle mogelijke uitgangen. Voorbeeld: govern* om in één keer te zoeken naar government, governments, governed, governance, governmental enz. (werkt niet in Google)
  • Maskeren/Wild cards: bijvoorbeeld een vraagteken (?) of hekje (#) kunnen gebruikt worden in plaats van een onbekend karakter. Voorbeeld: labo?r geeft resultaten met zowel labor als labour; of : wom#n geeft resultaten met zowel woman als women

Je kunt operators combineren, net zoals in wiskundige vergelijkingen. ‘AND’ gaat voor, behalve als je haakjes gebruikt om woorden die bij elkaar horen te groeperen:
(youth OR adolescent* OR "young adults") AND (bully* OR "peer harassment")

LET OP! Operatoren en wildcards kunnen verschillen per zoeksysteem.

Andere zoektechnieken die je kunt gebruiken:

  • Trefwoorden van auteurs of van de makers van een zoeksysteem gebruiken
  • Thesauri gebruiken: (vakspecifieke) overzichten van hoe vaktermen met elkaar samenhangen (denk aan MeSH termen in PubMed of subject headings in PsycInfo)
  • Veldspecifiek zoeken: aangeven dat je termen in een bepaald deel van de publicatie moeten voorkomen (titel, samenvatting, auteursnaam)
  • Filters en 'limits' gebruiken: beperken van je resultaat door alleen publicaties met bepaalde kenmerken te selecteren (taal, publicatiejaar etc.)

Meerdere operatoren tegelijk gebruiken

Net als in wiskundige vergelijkingen is het mogelijk om operatoren te combineren. In het kort komt het er op neer dat je alle zoektermen (synoniemen, spelwijzen, afkortingen etc) die bij één bepaald onderdeel van je zoekvraag horen onderling combineert met OR en tussen haakjes bij elkaar zet, bijvoorbeeld:
(youth OR adolescents OR children)
Deze verzameling termen kan je dan weer met een AND relatie koppelen aan een andere verzameling of term, bijvoorbeeld:
(youth OR adolescents) AND (dyslexia OR "reading disorder")

illustratie van twee cirkels een gele die het element Dyslexia voorstelt en een blauwe die het element Youth voorstelt. Waar de twee cirkels overlappen is de kleur bruuin, dat is het gedeelte dat je vind als je gebruik maakt van de AND operator en dat duz zowel woorden van het eerste element (dyslexia) als van het tweede element (youth) bevat.

Achter de schermen:
In de zoekstring ‘youth OR adolescents AND dyslexia’ zal het systeem zoeken op het woord ‘youth’ of de combinatie ‘adolescents AND dyslexia’. Terwijl als je haakjes gebruikt zoals bij ‘(youth OR adolescents) AND dyslexia’ het systeem zal zoeken op zowel ‘youth AND dyslexia' als 'adolescents AND dyslexia'.

Opbouw zoekactie

Opbouw van je zoekactie:

  • Breed of smal beginnen en vervolgens inzoomen dan wel uitzoomen
  • Heen en weer gaan tussen je gebruikte zoektermen en je zoekresultaat om dit te verbeteren
  • Te weinig resultaten? > Minder en bredere termen, trunceren, OR ipv AND, andere bron/zoeksysteem.
  • Te veel resultaten? > Meer en specifiekere termen, exact phrase, AND ipv OR, filters (op bv. jaar of documenttype)

Voorbeeld

Voor onze voorbeeld zoekvraag uit stap 1:

Ik ga op zoek naar informatie over de behandeling van eetstoornissen bij jongens en mannen, in publicaties vanaf het jaar 2000

zou een zoekactie (zoekstring) er als volgt uit kunnen zien:

(treatment OR therapy OR intervention OR psychotherapy) AND ("eating disorders" OR bulimia OR anorexia OR "disordered eating" OR "eating attitudes")  AND (male* OR man OR men OR boy*)

Je kunt dan van tevoren een limit instellen op publicatiejaar of achteraf je resultaten filteren op publicaties vanaf het jaar 2000.

visualisatie van de combinatie van zoekelementen in een zoekvraag. Drie cirkels, elk de weergave van een element,  waarbij het overlappende gedeelte van alle drie de cirkels de uitkomst is van de zoekactie