Voor je echt kunt gaan zoeken moet je bedenken in welke zoeksystemen je voor jouw onderwerp wilt gaan zoeken. Er bestaan bijvoorbeeld brede, multidisciplinaire databases, zoals Scopus of Google Scholar, maar ook databases die gespecialiseerd zijn in een bepaald vakgebied, bijvoorbeeld PsycInfo (psychologie) of de MLA (moderne talen). Andere databases richten zich vooral op een bepaald type bron, zoals grijze literatuur.
De verschillen in zoekresultaten tussen zoeksystemen kunnen groot zijn. Daarom is het belangrijk om het juiste zoeksysteem voor jouw zoekvraag te kiezen.
Om zoeksystemen met elkaar te kunnen vergelijken, kun je op volgende punten letten:
- de dekking van het systeem: welk materiaal wordt in de database ontsloten?
- vakspecifiek of multidisciplinair?
- welke jaren (publicatiejaren, maar ook historische periodes)?
- welke talen (alleen Engelstalig, of komen ook andere talen aan bod)?
- welke soorten publicaties (tijdschrift(artikel)en, boeken, web)?
- alles van die publicaties (bv ook de book reviews die in een tijdschrift staan en bv. ook losse hoofdstukken van boeken)?
- de diepte van indexering: op welke plekken wordt allemaal gezocht?
- alleen in titelwoorden en auteur?
- in trefwoorden die de auteur heeft toegevoegd?
- in de samenvattingen (abstracts)?
- in de volledige tekst?
- in bepaalde door de makers van de database toegevoegde trefwoorden (thesaurustermen / subject headings)?
- de keuze van zoekvelden: welke opties voor (het combineren van) zoekvelden zijn er? De meeste zoekmachines laten je zelf kiezen in welke velden je zoekt, maar verschillen soms in de opties die ze aanbieden. Zoeksystemen zoeken vaak standaard op titel (title) / samenvatting (abstract) / trefwoorden (keywords). De advanced search biedt meer keuzemogelijkheden.
- de volgorde waarin de resultaten worden weergegeven (en of je die zelf kunt wijzigen):
- op basis van publicatiedatum (nieuwste eerst of juist oudste eerst)?
- op basis van relevantie (de titels die volgens het systeem het best je vraag beantwoorden komen eerst)?
- op basis van frequentie (hoe vaker een zoekterm voorkomt in een bron, hoe hoger die komt te staan in de resultatenlijst)?
- op basis van het aantal citaties?
- op basis van populariteit (hoe meer een bron bekeken is hoe hoger het komt in de lijst)?
- maakt het uit op welke plek je zoektermen voorkomen in de bron (bijv titelwoorden zijn belangrijker dan woorden uit de tekst)?
- in een mengvorm van bovenstaande kenmerken?
- de standaard afhandeling van je zoektermen
- moeten alle termen voorkomen, of is het ook goed als bijvoorbeeld drie van de vier zoektermen voorkomen?
- worden automatisch verwante termen meegenomen?
- worden automatisch termen die sterk op je zoektermen lijken meegenomen?
- worden automatisch termen met alleen een net iets andere uitgang meegenomen (bijv enkelvoud/meervoud of vervoegingen)?
- hoe interpreteert de zoekmachine het als je je termen tussen dubbele aanhalingstekens zet ("exact phrase")?
- vindt er ontdubbeling plaats van (zeer sterk gelijkende) zoekresultaten?
Sommige van bovenstaande vragen zijn snel te beantwoorden, voor andere moet je je eerst een beetje verdiepen in het zoeksysteem van je keuze.
