Skip to Main Content
Universiteitsbibliotheek – LibGuides

Artificiële Intelligentie (AI): AI-Tools

AI-Tools

(Gen)AI toepassingen

Je kunt AI-tools inzetten bij veel verschillende taken. Naast het genereren van afbeeldingen, tekst, video en code kan (Gen)AI bijvoorbeeld ook assisteren bij (literatuur)onderzoek. En als student kun je (Gen)AI als studiehulp gebruiken om te brainstormen, complexe concepten te versimpelen of om oefenvragen te formuleren. Ook data- en tekstanalyse of datavisualisatie behoort tot de mogelijkheden.  Als je terugkerende taken hebt, is het mogelijk om een op maat gemaakte GPT te maken om die taken te automatiseren.

  • Algemene GenAI-tools, zoals ChatGPT, kunnen met een breed scala aan doeleinden ondersteunen. Deze tools worden regelmatig geüpdatet om over nog meer functionaliteiten te beschikken.
  • Er zijn echter ook GenAI-tools die ontwikkeld zijn om te ondersteunen met een select aantal taken. De trainingsdata van dit soort tools zijn meer gespecialiseerd op het betreffende doel van de tool. Denk aan tools die gespecialiseerd zijn in literatuuronderzoek en alleen getraind zijn op wetenschappelijke data. Of tools die zich richten op hulp met spelling en grammatica of coderen.
  • Met (Gen)AI kun je het format van diverse bronnen veranderen. Denk aan tekst veranderen in audio of video of omgekeerd.
  • Daarnaast zijn er tools die van oorsprong geen AI doeleinden of functionaliteiten hadden, maar AI functionaliteiten hebben gekregen. Denk aan diverse foto- en videobewerkingstools die geüpdatet zijn met AI functionaliteiten.

Let op! Veel (Gen)AI-tools hebben een gratis en een betaalde versie. Bij de gratis versie van een tool is er vaak sprake van een beperkt aantal keer dat je de tool kunt gebruiken of beperkte functionaliteiten, terwijl er bij de betaalde versie meer mogelijkheden zijn.

Tooladvisor

Zoek je een tool voor een bepaald doel? Tilburg University heeft op haar website een handige tooladvisor voor haar studenten en universiteitsmedewerkers. De Hanze Hogeschool biedt eveneens een overzicht van GenAI-tools op haar website.

AI tijdens literatuuronderzoek

Literatuuronderzoek is een proces dat uit verschillende fases bestaat. AI (niet alleen GenAI) kan ondersteuning bieden tijdens die verschillende fases.
Je kunt hiervoor algemene tools gebruiken, maar ook gespecialiseerde tools.

  • Wanneer je start met literatuuronderzoek kun je verkennend zoeken ter oriëntatie om een onderzoeksvraag formuleren.
  • Je kunt (Gen)AI gebruiken om je te oriënteren op verschillende onderwerpen in jouw vakgebied of brainstormen over onderzoeksvragen.
  • Nadat je een onderzoeksvraag hebt vastgesteld, kun je (Gen)AI tools gebruiken om te ondersteunen bij het bepalen van zoektermen en het zoeken van literatuur.
  • Sommige tools helpen om moeilijk te vinden artikelen te ontdekken of om relevante literatuur voor jouw onderzoeksvraag te clusteren.
  • Als je literatuur hebt gevonden, kun je (Gen)AI gebruiken om te helpen met de analyse en verwerking van je resultaten. Deze tools kunnen data extraheren, literatuur samenvatten of verbanden tussen literatuur zichtbaar maken.
  • Er zijn tools die je helpen met het visualiseren van trends in bepaalde onderzoeksgebieden.

Tooladvisor

Zoek je een tool voor een bepaald doel? Tilburg University heeft op haar website een handige tooladvisor voor studenten en medewerkers van de universiteit. De Hanze Hogeschool biedt eveneens een overzicht van GenAI-tools op haar website.

Overwegingen bij het kiezen van een tool

Een effectief gebruik van AI begint bij de keuze voor de juiste tool. Daar kunnen meerdere overwegingen een rol bij spelen:
 

Doelmatigheid

  • Wat is je doel en is AI / generatieve AI wel geschikt om te gebruiken voor jouw doel?
  • Denk van tevoren na welke AI-ondersteuning jouw onderzoek nodig heeft. Het aanbod aan AI-tools is groot, en niet alle tools zijn even geschikt voor alle doeleinden.
     

Evalueer je tool

  • Doet de tool wat je ervan verwacht?
  • In het hoofdstuk “Wat is AI?” hebben we gezien dat de kwaliteit van de trainingsinput van AI sterk kan variëren. Dit geldt daarmee ook voor de verschillende beschikbare tools die van die trainingsdata gebruik maken. Aan de hand van het Engelse acroniem ROBOT kan je proberen te beoordelen of een AI-tool betrouwbaar is.
  • Vergelijk waar mogelijk jouw output uit de tool die je hebt gebruikt met die uit andere tools.
  • Maak een afweging of het gebruik van de tool opweegt tegen de ethische implicaties en de milieu impact.
     

Veiligheid en privacy

  • Er bestaat nog geen generatieve AI-tool waarbij je data veilig bewaard wordt (geen tool met garanties vanuit de UU)
  • Bekijk bij een interessante tool altijd de privacyrichtlijnen: welke informatie wordt er gegeven over wat er met jouw geregistreerde en geuploade informatie gedaan wordt
    • Wees terughoudend met het verstrekken van persoonlijke data
    • Zet geen privacy-gevoelige data in een AI-tool
    • Zorg ervoor dat je geen auteursrechten schendt.
       

Toepassing

  • AI-tools zijn geen vervanging van je eigen oordeel en expertise. Gebruik een AI-tool als assistent. Zorg ervoor dat het niet je eigen leren in de weg staat en blijf zelf aan het roer.
  • Gebruik tools om je eigen werk te verbeteren, maar doe zelf ook onderzoek en reflecteer op de resultaten (wees kritisch over de informatie die je van AI-tools krijgt).
  • Vraag toestemming aan je docent voor het gebruik van GenAI. Wees eerlijk over hoe je AI voor je werk hebt ingezet.