Skip to Main Content
Universiteitsbibliotheek – LibGuides

Artificiële Intelligentie (AI): Prompten

Prompten

Wat is prompt engineering?

Generatieve AI creëert nieuwe inhoud op basis van een ingevoerde prompt. Een prompt is een in natuurlijke taal geschreven vraag of opdracht in een AI-tool, met de bedoeling om specifieke output te genereren. Je kunt prompts maken om tekst, afbeeldingen of code te genereren.
Een voordeel van GenAI is dat je hierbij geen programmeerkennis nodig hebt. Daarnaast kun je in verschillende talen prompten.
Prompt engineering is de vaardigheid om kwalitatief goede prompts te creëren, zodat je jouw gewenste resultaat uit de tool krijgt. Met kwalitatief goede prompts kun je de reproduceerbaarheid van jouw output te verhogen. Door zo efficiënt mogelijk te prompten, beperk je ook de impact die het gebruik van GenAI op het milieu heeft.

Waar moet je aan denken bij het schrijven van een prompt?

Algemeen:

  • Gebruik altijd duidelijke taal en geef duidelijke instructies 
    • wees kort en bondig
    • vermijd ontkenning
    • wees specifiek
    • gebruik beschrijvende bijvoeglijke naamwoorden, zoals specifiek, globaal of gedetailleerd
  • Vermijd zoveel mogelijk bias in je prompt (zie Bias)

Specifiek:

  • Bepaal je doel (expectation)
    Geef duidelijk aan wat je verwacht van de AI-tool en hoe je wilt dat de taak uitgevoerd wordt. Begin bij tekstgeneratie bijvoorbeeld met aanwijzigen als 'Genereer een inleiding ...'. Bij beeldgeneratie kun je beginnen met woorden als 'teken ...' of 'maak een afbeelding van ...'. Je kunt ook stappen aangeven (modelling), dat wil zeggen de tool vertellen bij welke stap het moet beginnen en welke vervolgstappen het moet nemen. Definieer daarbij een duidelijk einddoel.
  • Bepaal de rol van de AI tool (role)
    Bepaal de rol of het perspectief dat je wilt dat de AI-tool inneemt. Voor tekstgeneratie kun je denken aan het perspectief waaruit de tekst geschreven wordt, bijvoorbeeld die van journalist, expert, student of blogger. Bij beeldgeneratie kun je denken aan kunstenaar of ontwerper.
  • Bepaal je publiek (audience)
    Specificeer voor wie de output bedoeld is om daarmee de juiste toon en stijl te bepalen. Stem bij zowel beeld- als tekstgeneratie af op je doelgroep, bijvoorbeeld kinderen, professionals, onderzoekers of het grote publiek.
  • Bepaal je grenzen (boundaries)
    Stel grenzen aan het formaat, de lengte of geef andere beperkingen aan. Denk bij tekstgeneratie bijvoorbeeld aan het aantal woorden, de structuur en opsommingstekens. Bij beeldgeneratie kun je denken aan beeldtype, kader en kleuren.
  • Bepaal je variabelen (variables)
    Benadruk belangrijke variabelen of details die in de output opgenomen moeten worden. Bij tekstgeneratie kan het gaan over de complexiteit of toon. Bij beeldgeneratie over belichting, stijl en kleuren.
  • Verbeter je prompt (refine)
    Geef feedback op de output om die te verbeteren en verdere interactie met de tool bij te sturen.

Bovenstaande lijstje is gebaseerd op het BRAVE(R) raamwerk (Fox et al, 2024). Als je dit raamwerk gebruikt om te prompten, krijg je de volgende sjabloon:

Bepaal een doel (Expectation). Schrijf als rol (Role) voor een bepaald publiek (Audience). Houd daarnaast rekening met grenzen (Boundaries) en nog niet eerder genoemde variabelen (Variables).
Als je een output hebt, kun je de tool feedback geven om de output verder te verfijnen (Refine).

Voorbeeld:
Could you help me create an outline of the key concepts covered in my molecular biology course?(Expectation). For this task, take on the role of my tutor (Role). The suggestions should be suitable for a student preparing for a master's level exam (Audience). Focus on the most crucial points that are likely to be tested and present the information as bullet points (Bounderies). Highlight the main topics and their significance (Variables).

Er zijn meerdere raamwerken voor effectief prompten, bijvoorbeeld het PREPARE framework (Prompt, Role, Explicit, Parameters, Ask, Rate, Emotions). Je kunt deze raamwerken beschouwen als een soort checklist waar een prompt aan moet voldoen. Wil je meer de diepte in, lees dan eens het artikel van Bsharat et al, (2024) over de 26 leidende principes voor een perfecte prompt.

Promptbibliotheken

Er bestaan ook speciale promptbibliotheken, zo heeft Maastricht University een promptbibliotheek met verschillende sjablonen voor het schrijven van prompts. In zo'n bibliotheek kan je op zoek gaan naar prompts die zichzelf al bewezen hebben.

Er bestaat ook een collectie promptbibliotheken.

Prompttechnieken

Je hebt niet voor elke taak een compleet raamwerk nodig om een prompt te schrijven. Afhankelijk van wat je gewenste output is, kun je je prompt aanpassen. Je kunt de tool veel of weinig context geven, of gebruiken als bron voor inspiratie. Elk doel vereist een andere mate van precisie en volledigheid van de prompt. Er zijn verschillende manieren om te prompten:

Shot-prompting is een techniek die je kunt inzettn als je merkt dat je prompt op meerdere manieren te interpreteren is. Of als je op zoek bent naar een hele specifieke lay-out, structuur, stijl of taalgebruik. Je voegt dan een of meerdere voorbeelden toe aan je prompt om zo de GenAI-tool meer context te geven, en op die manier aan je verwachtingen te laten voldoen. Eén voorbeeld kan genoeg zijn, maar bij complexere taken zijn vaak meerdere voorbeelden nodig om een patroon te herkennen.

Reverse prompting kan een handig middel zijn als je niet goed weet wat de prompt precies moet inhouden om tot een gewenst resultaat te leiden. Hierbij vraag je de tool om een prompt voor jou te maken. Je kunt hierbij gebruik maken van (enkele) principes van prompt engineering om de vraag te formuleren.

Prompt chaining of prompt string met factored cognition. Wanneer je complexe prompts hebt die uit veel tokens bestaan, kan het zijn dat de GenAI-tool de prompt niet kan verwerken. Zulke prompts moeten dan in kleinere stukjes worden ingevoerd. Dit heet factored cognition. Door gedetailleerde, stapsgewijze instructies te geven, houd je controle over het proces en zorg je ervoor dat de output van de tool nauw aansluit bij jouw verwachtingen en de specifieke vereisten van de taak. Het is belangrijk dat je het onderwerp goed genoeg begrijpt om het in de juiste onderdelen op te splitsen en de output effectief te evalueren. Als je de uitvoer niet kunt evalueren, kan dit erop wijzen dat je meer inzicht moet krijgen in het project voordat je GenAI-tools kunt gebruiken. Op deze Tokenizer (OpenAI) kun je zien uit hoeveel tokens jouw prompt bestaat.

Meer weten?

Wil je meer weten over prompttechnieken? Bekijk dan bijvoorbeeld deze prompt engineering guide.

Prompts evalueren

GenAI-tools zijn continu in ontwikkeling. De 'regels' voor prompt engineering veranderen dus ook steeds. Reflecteer daarom altijd op jouw gebruik van de tools, het proces dat je doorloopt tijdens het gebruik van de tools en de output die je krijgt. Denk kritisch na over de opbouw van een prompt. Dit kun je doen door rekening te houden met jouw gekozen prompting technieken. Houd er rekening mee dat de output ook afhankelijk is van de bias die in de prompt zelf zit. Bekijk enkele voorbeelden van hoe bias in de prompt de uitkomst kan beïnvloeden. Analyseer de output in combinatie met de gebruikte prompt aan de hand van bijvoorbeeld het RACCCA framework.

  • Relevance (relevantie): De mate waarin het antwoord direct ingaat op de kwestie of vraag.
  • Accuracy (nauwkeurigheid): De mate waarin het antwoord correcte, betrouwbare en op feiten gebaseerde informatie geeft.
  • Completeness (volledigheid): De mate waarin het antwoord alle essentiële aspecten van het onderwerp of de vraag behandelt.
  • Clarity (duidelijkheid): Hoe gemakkelijk het antwoord kan worden begrepen door het beoogde publiek.
  • Coherence (samenhang): De mate waarin het antwoord logisch gestructureerd en goed georganiseerd is en vloeiend van het ene punt naar het andere overgaat.
  • Appropriateness (toepasselijkheid): Hoe goed het antwoord aansluit bij het beoogde publiek en de context en hoe passend en respectvol het is qua toon en inhoud.

Experimenteer met verschillende prompt technieken en frameworks om te kijken welke het beste past bij welk doel. Evalueer de output door:

  • de bronnen te evalueren die de GenAI-tool heeft gebruikt voor de output
  • te controleren op diverse vormen van bias
  • de updates van jouw gekozen tool in de gaten te houden.

Wat zijn GPT’s en wat kun je ermee?

Veel generatieve AI-tools bieden de mogelijkheid om gebruik te maken van een aangepaste versie van de LLM's voor het uitvoeren van een specifieke taak in de vorm van apps. Binnen de generatieve tool ChatGPT heten deze versie's GPT's en zijn deze vrij makkelijk zelf te maken zonder dat je hoeft te programmeren.
Als je bijvoorbeeld vaak dezelfde taak moet uitvoeren, zoals het grammaticaal laten checken van je tekst, kan het voordelig zijn om een op maat gemaakte GPT te gebruiken in plaats van elke keer een nieuwe prompt in te voeren. Maar ook als het LLM extra informatie nodig heeft waarop het getraind moet worden is een GPT handig, bijvoorbeeld als je wil dat het antwoorden genereert op basis van een bepaalde informatiebron zoals een boek.

Bestaande GPT’s of zelf een GPT maken

Er bestaan al veel kant-en-klare GPT’s die je zo kunt gebruiken bijvoorbeeld op het gebied van academische vaardigheden, coding of data analyse. Wil je een model echter helemaal afstemmen op jouw taken of jouw trainingsdata, dan kun je ook zélf een GPT maken. Je hebt hier meestal wel een betaald account voor nodig.

Belangrijke aandachtspunten bij het maken van je eigen op maat gemaakte GPT

Net als bij het prompten is het ook bij het maken van een eigen GPT belangrijk om duidelijke taal te gebruiken bij het beschrijven van:

  • het doel van je GPT
  • welke sleuteltaken de GPT moet uitvoeren en in welke volgorde
  • hoe de interactie verloopt (interactiestijl, stappenplan)
  • de gewenste toon, layout en (communicatie)stijl van de output
  • hoe de data verwerkt wordt en welke veiligheids- of privacyaspecten daarbij komen kijken
  • welke mogelijkheden van de generatieve AI-tool je wilt benutten (bijv. web search, DALL·E)
  • op welke documentatie of informatie het model getraind moet worden (bijv. een specifiek boek)
  • hoe je ervoor zorgt dat de GPT alleen relevant en juist antwoord geeft

Zelf aan de slag met een GPT

Ben je benieuwd hoe je zelf aan de slag kunt gaan? Bekijk dan deze video voor een stapsgewijze uitleg.