Naslag bij cursus GEO2-1118 en GEO2-4117: 4C: rapporten

Rol rapporten in de wetenschap

Rapporten van overheidsorganisaties, denktanks en belanghebbenden kunnen in veel wetenschappelijk onderzoek een belangrijke bron van informatie zijn. Rapportien bevatten:

• doelstellingen van maatschappelijke organisaties
• beleidsevaluaties
• effectrapportages
• politieke en ethische interpretaties van wetenschappelijke vorderingen
• resultaten van enquetes
• etc.

Soms gebruiken we rapporten omdat de makers van de rapporten actoren zijn die onderwerp van ons onderzoek zijn. Soms ook gebruiken we informatie uit rapporten als aanleiding om onderzoek te gaan doen. Maar sommige rapporten bevatten ook wetenschappelijke analyses die net als die uit wetenschappelijke tijdschriftartikelen ter onderbouwing of bewijs van een stelling kunnen dienen. Wees altijd voorzichtig met informatie uit rapporten omdat deze zeer vaak zijn geschreven met de doelstellingen van de uitgevende of betalende instantie in het achterhoofd.

Zoeken van rapporten

• Als je alleen een onderwerp weet of wil browsen op bijvoorbeeld land of type organisatie:
  • gebruik de speciale zoekmachines voor rapporten: Overton of Policy Commons (voor de laatste moet je een account aanmakne en is er een maximum van 25 zoekacties per maand).
• Als je heel breed maar wilt zoeken op onderwerp:
  • gebruik webzoekmachines Google of Bing en voeg aan je zoektermen een filter op PDF toe: filetype:PDF
• Als je al weet van welke organisatie een rapport afkomstig is, is de website van die organisatie de eerst aangewezen plek om te zoeken.
• Als je al weet van welke organisatie een rapport afkomstig is, maar die website onoverzichtelijk is, gebruik dan webzoekmachines (Google) en geef het domein van de bepaalde organisatie op (bv site:un.org). Je kunt ook dan inperken bestandsformaat PDF. Voorbeeld:

refugees syria site:unhcr.org filetype:PDF

Een andere mogelijkheid is zoeken in WorldCat. Veel belangrijke rapporten zijn ook 'officieel' uitgegeven en opgenomen in bibliotheken en via die weg opgenomen in deze geïntegreerde landelijke en mondiale catalogi.

OECD-rapporten zijn een geval apart: de univerisiteitsbibliotheek heeft een abonnement op de OECD iLibrary met duizenden rapporten over economie, milieu, industrie & diensten, transport, regionale ontwikkeling, innovatie en onderzoek.

Veel organisaties plaatsen rapporten die zij uitgeven op hun eigen website. Vaak zijn deze vrij toegankelijk en zijn ze te vinden via grote webzoekmachines als Google en Bing.

• Bestandstype filter - Zoek in Google of Bing met termen die je onderwerp beschrijven en stel daarbij als filter voor bestandstype:/filetype: PDF in (via het 'advanced search' scherm. Dit zorgt voor decimering van het aantal resultaten én beperking tot de belangrijker bronnen.
• Site filter - Als je weet welke organisatie voor jou belangrijke rapporten laat verschijnen kun je ook een filter 'site:' instellen waarbij je de domeinnaam van de website opgeeft, bijvoorbeeld site:unep.org voor het milieuprogramma van de Verenigde Naties. NB Bij Bing kan dit niet via het menu maar moet je het handmatig bij je zoektermen invoeren.
• Rapportaanduidende zoektermen - als je toch nog te veel vindt kun je eventueel zoektermen aan je zoekactie toevoegen die in (in de titel van) veel rapporten zullen voorkomen: rapport OR report OR onderzoek OR investigation, maar zie dit als een laatste optie.

Veel rapporten die louter als online document beschikbaar komen zul je steeds vaker missen in bibliotheekcatalogi. Toch zijn er nog vele belangrijkere rapporten van grote (verheids)organisaties die als officiële publicatie worden uitgegeven en zo in internationale (Worldcat) bibliotheekcatalogi terecht komen. Het voordeel is hier de selectie: je mijdt als je via deze weg zoekt summiere rapportjes en rapporten met commerciële doelstelling of rapporten met een heel tijdelijk belang. En zeker voor oudere en echt historische rapporten zijn deze catalogi de aangewezen plek om te zoeken. Via de UBUlink kun je altijd controleren of het voor de UU beschikbaar is.

Tips bij gebruik bibliotheekcatalogi voor het vinden van (alle) rapporten van organisaties (als je geen specifieke titel of naam van de schrijver hebt):

• advanced - gebruik de advanced search interface om inhoudelijk termen, organisatienaam en eventuele filters simpel te combineren in één zoekactie
• ook afkortingen - zoek in elk geval op de volledige maar liefst ook op de afgekorte organisatienaam; let wel op dat afkortingen voor verschillende zaken kunnen staan, zeker in een wereldwijde catalogus als Worldcat
• boek of geen boek - perk vooraf niet in op materiaalsoort (boeken, artikelen e.d.): rapporten lijken wel een boek, maar zijn vaak onderdeel van een publicatiereeks die soms als tijdschrift wordt behandeld in bibliotheekcatalogi; achteraf filteren is minder gevaarlijk
• auteur: Worldcat ziet zowel de organisatie als de schrijver als author
• naamsveranderingen - wees je er van bewust dat namen van organisaties vrij snel veranderen, zeker bij zoeken naar historische rapporten

Probeer deze speciale door de UBU gemaakte zoekmachine die in één zoekactie de sites van ruim 100 organisaties die belangrijk zijn voor veel aardwetenschappelijke onderwerpen doorzoekt. Bij elkaar doorzoek je zo >25 miljoen geowetenschappelijke webpagina's. Ook hier kun je verder inperken door het criterium filetype:pdf toe te voegen aan je zoektermen. Deze zoekmachine Pages form earth science organisations vindt niets meer dan de gewone Google, maar juist heel veel minder: alleen pagina's op de websites van de genoemde 100 geowetenschappelijke organisaties.