Als je bedacht hebt wat je onderwerp is (dat mag nog in grote lijnen, je kunt tijdens het zoeken nog je vraagstelling aanpassen) kun je gaan zoeken naar literatuur. Je moet dan wel een idee hebben van waar je gaat zoeken. Er bestaan veel verschillende databases, zoekmachines en andere plekken op het internet waar je informatie kunt vinden.
Een keus maken is niet altijd makkelijk. Op deze pagina vind je een overzicht van een aantal relevante databases voor de pedagogische wetenschappen.
Meestal zul je naar artikelen zoeken, maar je zult soms ook naar andere bronnen op zoek gaan, zoals boeken, beleidstukken, rapporten of krantenartikelen. Rapporten vind je ook bij belangrijke instituten, zoals bijvoorbeeld het SCP en de overheid.
Soms heb je ook statistieken nodig, bijvoorbeeld van het CBS of Eurostat.
Dit noemen we grijze literatuur, het is meestal niet peer reviewed, maar je mag het wel gebruiken.
Als je straks zelf literatuur gaat zoeken voor een opdracht of je scriptie moet je ook zelf bepalen in welke zoekmachine of database je gaat zoeken. Wat je gaat zoeken bepaalt uiteraard ook waar je gaat zoeken. Hieronder wat algemene tips die je kunnen helpen:
1. Heb je al een titel en/of auteur van een boek of artikel dan zoek je het makkelijkst in Google Scholar (met UBUlink) of WorldCat (via de UU ingang);
2. Voor het bezit van de Universiteitsbibliotheek Utrecht ga je voor boeken (papier en e-books), papieren tijdschriften (niet op artikelniveau) en e-journals (wel op artikel niveau) naar WorldCat (via de UU-ingang) en beperk je op 'Utrecht University Library'. Voor een overzicht (incl. toegang) van de e-journals waar de UB een abonnement op heeft is er de digitale tijdschriftenlijst;
3. Zoek je op een onderwerp, maak dan gebruik van de bij de bibliotheek aangeboden zoeksystemen. Er zijn algemene zoekmachines voor alle disciplines zoals Scopus en Web of Science, maar er zijn ook vakspecifieke systemen. Kies de database die het beste past bij jouw onderwerp. En beperk je niet tot maar één zoeksysteem, ze zijn allemaal anders en geven dus ook andere resultaten. Voor een overzicht van voor pedagogiek relevante databases ga naar de LibGuide Zoekadvies pedagogiek. Studenten en medewerkers van de Universiteit Utrecht hebben toegang tot deze wetenschappelijke zoeksystemen met hun Solis-id. Zie: online toegang.
4. Bedenk ook of je op zoek bent naar puur wetenschappelijke bronnen of ook naar meer algemene informatie. Ook dat kan je keuze voor een zoeksysteem bepalen. Wil je ook andere informatie vinden, bijvoorbeeld beleidsstukken of statistieken, de zogenaamde grijze literatuur, dan moet je (ook) op andere plekken zoeken.
De website Overheid.nl geeft toegang tot alle informatie van overheidsorganisaties in Nederland, zowel regionaal als landelijk.
De website Rijksoverheid.nl is de gezamenlijke website van de 11 ministeries. Ministeries houden zich onder andere bezig met wetsvoorstellen, regels en beleidsplannen maken. Daarnaast vind je op Rijksoverheid.nl informatie over de regering en het kabinet.
Via de homepage van de Universiteitsbibliotheek kun je rechtstreeks doorklikken naar zoeksystemen. Hier vind je een overzicht (met korte omschrijving van de inhoud) van de zoeksystemen waar de Universiteit Utrecht toegang toe biedt. Er is een complete lijst voor alle disciplines en daarnaast aparte lijsten per vakgebied. Helemaal onderaan de lijst met zoeksystemen per vakgebied vind je de lijst van Sociale Wetenschappen met daarin ook een aparte selectie voor Pedagogiek.
Beperk je echter niet te snel tot een collectie en kijk ook eens bij andere vakgebieden! Bijvoorbeeld bij geesteswetenschappen vind je o.a. databases over vrouwenstudies, gender, linguistiek en geschiedenis. Bij rechten vind je bijvoorbeeld databases over criminaliteit en bij geowetenschappen over sociale geografie of milieu.
Hieronder vind je een selectie van specifiek voor sociale wetenschappen/pedagogiek relevante databases:
Bij het kiezen van een database is het goed om je bewust te zijn van de voor- en nadelen van algemene zoeksystemen zoals Google en Google Scholar. Het voordeel is dat je er snel enorm veel in kunt vinden, het nadeel is echter dat...
NB In de speciale LibGuide Zoekstrategie vind je meer informatie over zoeksystemen, de kwaliteit van verschillende systemen en wanneer ze te gebruiken.
Bij Pedagogische Wetenschappen wordt voornamelijk gebruik gemaakt van wetenschappelijke artikelen. Maar soms gebruik je ook andere soorten publicaties. Denk hierbij aan boeken, krantenartikelen, rapporten en beleidsdocumenten.
Papieren boeken zoek je in Utrecht University on WorldCat, beperk (limit) je zoekactie op 'gedrukte boeken/print books'
Elektronische boeken zoek je in Utrecht University on WorldCat, beperk op e-book en Utrecht University Library. Daarnaast in verschillende Digitale bestanden / tekstverzamelingen van de UBU, in Google Books, Europeana, Internet Archive, Project Gutenberg of Hathi Trust.
Krantenartikelen vind je o.a. in:
-Nexis Uni (via de bibliotheek)
-Google Nieuws: online nieuws van de afgelopen maand
-Delpher (historische kranten 1618-1995)
-nog meer gespecialiseerde kranten- en nieuwsdatabases in de lijst van zoeksystemen van de bibliotheek.
Ben je op zoek naar beleidsdocumenten (policy documents) probeer dan eens de database Overton (UU trial gedurende 2022, je kunt browsen zonder een account te maken, voor meer geavanceerde toepassingen moet je wel een gratis account aanmaken) of de gratis database Policy Commons (wel eerst een account aanmaken).
Tips bij het zoeken van rapporten:
-Als je alleen een onderwerp weet: gebruik webzoekmachines als Google of Bing en voeg aan je zoektermen een filter op PDF toe: filetype:PDF
-Als je al weet van welke organisatie een rapport afkomstig is, is de website van die organisatie de eerst aangewezen plek om te zoeken. Denk dan bijvoorbeeld aan het Sociaal Cultureel Planbureau, het Nederlands Jeugdinstituut (NJI) of de overheid.
-Als je al weet van welke organisatie een rapport afkomstig is, maar die website onoverzichtelijk is, gebruik dan webzoekmachines (Google) en geef het domein van de bepaalde organisatie op (bv site:un.org). Je kunt ook dan inperken bestandsformaat PDF. Voorbeeld: refugees ukraine site:unhcr.org filetype:PDF
-Een andere mogelijkheid is zoeken in WorldCat. Veel belangrijke rapporten zijn ook 'officieel' uitgegeven en opgenomen in bibliotheken en via die weg opgenomen in deze geïntegreerde landelijke en mondiale catalogi.
-OECD-rapporten: de universiteitsbibliotheek heeft een abonnement op grote delen van de OECD iLibrary met duizenden rapporten over o.a.: development, education, economy, employment, governance, social Issues/migration/health, urban/rural and regional development en science and technology (je kunt ook zoeken per land).
Meer informatie over wat je waar kunt zoeken vind je in de libguide Zoekstrategie.
Het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) is een wetenschappelijk instituut dat zelfstandig onderzoek doet. Op basis van dit onderzoek brengt het, gevraagd en ongevraagd, rapporten uit aan de regering, de Eerste en Tweede Kamer, ministeries en andere maatschappelijke en overheidsorganisaties.
Het SCP werkt vooral vanuit een sociaalwetenschappelijke invalshoek en geeft in het bijzonder aandacht aan de verhouding tussen overheid en burger.
Meer info over wat het SCP is en wat het SCP doet vind je op hun website: www.scp.nl
De rapporten zijn gratis beschikbaar op internet. Ze bevatten over het algemeen veel cijfers en zijn daarom nuttig voor een beschrijving van een situatie of probleem en voor het aantonen van een ontwikkeling of trend.
Je kunt op verschillende manieren zoeken:
Let op: titels van boeken en rapporten zijn vaak algemener dan de afzonderlijke onderwerpen die erin voorkomen. Bijvoorbeeld: in De jeugd in Nederland, enkele cijfers... uit 2005 staat een overzichtelijk stukje over jeugdcriminaliteit.
Om te kunnen zeggen hoe groot een probleem is en wat de kenmerken zijn heb je cijfers nodig. Het CBS en het SCP zijn rijke bronnen voor gegevens over de omvang van een probleem en de trends hierin.
Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) verzamelt veel gegevens over uiteenlopende onderwerpen. Een groot deel van die informatie wordt via allerlei media vrijelijk ter beschikking gesteld. Eén manier is via publicaties. Het voordeel daarvan is dat de data in een context gezet zijn en de interpretaties en conclusies door deskundigen zijn getrokken.
Een andere vorm waarin het materiaal van het CBS beschikbaar wordt gesteld is StatLine, de databank van het CBS. In StatLine vind je statistische informatie in de vorm van tabellen, teksten en grafieken. StatLine bevat tevens tijdreeksen over vele maatschappelijke en economische onderwerpen, regio en conjunctuur. Deze informatie kun je dus ook goed gebruiken bij het beantwoorden van trendvragen.
Zoek je statistieken buiten Nederland maar binnen de EU zoek dan bij Eurostat. Je kunt zoeken op thema of op alfabetisch gerangschikte trefwoorden.
Wil je meer weten over statistieken? Kijk dan eens in de libguide van de premaster Interdisciplinaire Sociale Wetenschappen.