Training BMW Project 1: 5. Citeren, parafraseren en plagiaat

De manier waarop je informatie uit wetenschappelijke literatuur verwerkt, bijvoorbeeld in een verslag of een wetenschappelijk artikel, is belangrijk. Niet alles is zomaar toegestaan.

In dit onderdeel leer je wat verstaan wordt onder citeren, parafraseren en plagiaat.

Lees de tekst in de blokken 'Citeren',  'Parafraseren' en 'Plagiaat' hiernaast.

Citeren is het letterlijk overnemen van een tekst (of een afbeelding) uit een publicatie (een citaat).

Voorwaarden citeren
Citeren is toegestaan, mits aan alle onderstaande voorwaarden is voldaan:

• De bron is op de juiste manier vermeld
• Het citaat is letterlijk (ongewijzigd) overgenomen
• Het begin en einde van het citaat is duidelijk aangegeven (bijv. met aanhalingstekens of het citaat laten inspringen)
• Het citaat is relevant voor je betoog en het mag slechts een klein onderdeel uitmaken van het werk. Het mag niet alleen ter verfraaiing van je werk dienen

Waarvoor gebruik je citaten?
Een citaat gebruik je om een punt te verduidelijken, of als je de oorspronkelijke formulering van een ander wilt analyseren.

Waar moet ik op letten bij citeren?
Je mag een citaat niet gebruiken als vervanging van je eigen tekst. Je verslag mag dus nooit bestaan uit aan elkaar geplakte citaten. Dat is plagiaat, ook als je wél naar de bron verwijst!

Let er bij citeren op dat je het citaat niet uit de originele context haalt. Als het citaat bijvoorbeeld ironisch bedoeld is, moet dat duidelijk blijken als je citeert. Je moet dus altijd citeren in overeenstemming met de oorspronkelijke bedoeling van de oorspronkelijke auteur.

Hoeveel mag ik citeren?
Hoeveel je precies mag citeren is afhankelijk van het doel waarmee je citeert en van de lengte van de brontekst. Het is moeilijk om daar duidelijke regels voor te geven. Soms is één regel voldoende, een andere keer heb je een hele alinea nodig. Als vuistregel kun je aanhouden dat voor elke regel die je citeert je zelf twee regels probeert te schrijven waarin je het citaat bespreekt.

Citeren is het letterlijk overnemen van een tekst. Citeren is toegestaan, mits aan alle onderstaande voorwaarden is voldaan:

• De bron is op de juiste manier vermeld (ook als het een internetbron is);
• Het citaat is letterlijk overgenomen en in de oorspronkelijke taal;
• Het begin en einde van het citaat is duidelijk aangegeven (bijv. door het citaat tussen aanhalingstekens te plaatsen of als een blok tekst te laten inspringen).

Een citaat gebruik je om een punt te verduidelijken, of als je de oorspronkelijke formulering van een ander wilt analyseren. Je mag een citaat niet gebruiken als vervanging van je eigen tekst. Je verslag mag dus nooit bestaan uit aan elkaar geplakte citaten. Dat is plagiaat, ook als je wél naar de bron verwijst!

Hoeveel je precies mag citeren is afhankelijk van het doel waarmee je citeert en van de lengte van de brontekst. Het is moeilijk om daar duidelijke regels voor te geven. Soms is één regel voldoende, een andere keer heb je een hele alinea nodig. Als vuistregel kun je aanhouden dat voor elke regel die je citeert je zelf twee regels probeert te schrijven waarin je het citaat bespreekt.

Let er bij citeren op dat je het citaat niet uit de originele context haalt. Als het citaat bijvoorbeeld ironisch bedoeld is, moet dat duidelijk blijken als je citeert. Je moet dus altijd citeren in overeenstemming met de bedoeling van de oorspronkelijke auteur.

Parafraseren is het in eigen woorden weergeven van de ideeën van anderen. Hierbij probeer je de strekking van een passage uit de oorspronkelijke tekst te behouden zonder die tekst letterlijk te kopiëren (zoals bij citeren). Dit kun je bijvoorbeeld doen als de oorspronkelijke passage erg lang of ingewikkeld is. Parafraseren is toegestaan, mits aan de volgende voorwaarden is voldaan:

• De bron is op de juiste manier vermeld (ook als het een internetbron is);
• Er duidelijk aangegeven is wat jouw eigen ideeën zijn en wat je van een ander hebt overgenomen.

Bij parafraseren is het belangrijk dat je de ideeën van de ander echt in je eigen woorden omschrijft. Alleen een paar woorden veranderen, of de zinsvolgorde omgooien, is niet voldoende. Dat wordt als plagiaat beschouwd. Je kunt de tekst van de ander dan beter letterlijk citeren en je eigen ideeën daarop laten volgen.

Plagiaat is het overnemen van tekst of ideeën van anderen, zonder de bron te vermelden. Ook het zonder bronvermelding gebruiken van afbeeldingen van anderen valt onder plagiaat. Plagiaat is niet toegestaan!

Plagiaat is niet alleen het gebruiken van korte of lange stukken tekst zonder bronvermelding, of het onder je eigen naam inleveren van een werkstuk van iemand anders. Er zijn ook meer subtiele vormen van plagiaat. Een paar voorbeelden hiervan zijn:

• Een figuur of grafiek van een ander gebruiken waar je een paar dingen in veranderd hebt;
• Geen aanhalingstekens plaatsen om een tekst die je letterlijk citeert;
• De bron onvolledig vermelden, zodat anderen de oorspronkelijke tekst niet terug kunnen vinden als ze dat zouden willen;
• De tekst uit een bepaalde bron op verschillende plaatsen in je eigen tekst gebruiken, maar slechts op één plaats naar die bron verwijzen.

Ook het overschrijven van het werk van medestudenten en zelfs het samenwerken met medestudenten zonder dat te vermelden, kan door je docent als plagiaat beschouwd worden. Als je twijfelt of je mag samenwerken: vraag het aan je docent!

Belangrijk: De Universiteit Utrecht controleert de producten van studenten op plagiaat!